Hazırlıkçılığın önemli kısımlarından birisi tehlikeli durumlarda hayatta kalma olduğundan bu konuda okuma fırsatı bulduğum bir çok kitabı değerlendirmeye çalışıyorum, bu yazıda bunları bir araya getireceğim. Bir çok ticari değeri olmayan konuda olduğu gibi bu konuda da ülkemizde yeterli kaynak bulmak zor, özellikle Türkçe kaynak bulmak ise ciddi bir uğraş gerektiriyor, bulunan kaynakların da çoğu çok eski kitapların çevirisi olabiliyor.
Hayatta kalma konusu yüzyıllardır ne kadar değişebildiği tartışmalı bir konu. Günümüzde gelişen teknoloji ile bazı büyük sorunlar ortadan kalktığı gibi (GPS, güneş panelleri, ateş başlatıcılar), modern hayatın bir çok kolaylığı hayatımızı tehlikeye sokabilecek duruma da getirebilir (örneğin sadece telefonunuzun gps ve haritasına güvenerek bir doğa gezisi yapmanız).
Hazırlıkçılık felsefesi olarak teknik ekipmandan çok kişisel yeteneğe güvenmeyi tercih ediyorum. Acil bir durumda yanımızda hangi ekipmanın olacağını belirleme şansımız çok düşük, dağa tırmanırken mükemmel bir çanta hazırlamış olabilirsiniz, düştüğünüzde bu çanta ile yanyana gelmeme olasılığını da düşünerek her zaman kişisel bilgi ve becerilerinize yatırım yapmalısınız. Benzer şekilde aracınızda “Go Home Back” çantanız bulunabilir, su arıtma, pişirme malzemeleriniz bulunabilir fakat aracınızı evde bırakıp, arkadaşınızın yeni aldığı, bagajında araçla beraber verilmiş ilk yardım çantasından başka hiç bir şey bulunmayan spor bir otomobil ile orman yolunda kalabilirsiniz. İşte bu gibi durumlarda başbaşa kalacağınız şey kendinizdir. geçmişte öğrendikleriniz ve uyguladıklarınız ile başbaşa mevcut problemlerinizi çözmek zorunda kalabilirsiniz, hazırlığımızı her zaman kendi başımıza, dışarıdan destek alamayacak durumda olduğumuzda hayatta kalmak, durumumuzu kolaylaştırmak üzere yapmamız gerekenleri bilecek şekilde yapmalıyız.
Eğer acil bir durum ile daha önceden test ettiğimiz, kullanmakta uzmanlaştığımız ekipmanlarla karşılaşırsak ise bu bizim için ekstra kolaylık olmuş olacak. Fakat hiç bir zaman sadece ekipmanımıza güvenerek kendimizi riske atmamalıyız.
Kitaplar bu konuda en fazla yardımcı olacak kaynakarın başında geliyor. Günümüzde youtube sayesinde bir çok bilgiye çok fazla emek harcamadan, görsel olarak tatmin edici biçimde ulaşabilsek de bence gerçek bilgi, kitaplarda okuduklarımız ve bizim okuduğumuzu doğru şekilde uyguladığımızda elde ettiğimizdir. Üstelik youtube’un en lazım olduğu zamanda olmayacağını da hiç aklımızdan çıkartmamalıyız. Aynı ekipmanlarımızda olduğu gibi ideal koşullarda harika iş gören “youtube’dan izle, evde internetten alınmış ultra gelişmiş ekipman ile uygula” senaryosu gerçek bir acil durumda olmayacaktır, internetiniz çekmeyecek, telefonunuzun şarjı bitecek, 88 fonksiyonlu harika çakı yanınızda olmayacaktır. Eğer daha öncesinde o işi yapmak için kendi başınıza uğraşmadıysanız da ihtiyaç duyduğunuz sürede yapamayacaksınız demektir.
Bu yüzden mümkün olduğunca kendimize bir şeyler katacak bilgi ve becerilerimizi geliştirmeliyiz. Yüzyıllardır bunun en geçerli yolu olan kitaplar her zaman ilk başvuracağımız kaynak olmalı.
Elektrik kesintisi, erişim kesintisi vb durumlara karşı da en güvenli yol basılı kitaplar olduğundan acil durum dolabımızda bir miktar kitap bulundurmakta fayda var.
Bu kitapların içerisinde çok beğendiklerim olmakla beraber içeriğinden nefret edecek düzeyde rahatsız olduklarım da oldu. Özellikle orjinal kitabın basım yılının yazmadığı çevirilerde 20 sene, 30 sene öncesinde geçerli olan fakat artık bulunamayan, yok olmuş konuların basıldığı Türkçe kitaplar mevcut.
Yenilebilir bitkiler, ekipman temini, iklimsel ve coğrafi koşulların yerel düzeyde önemli veya önemsiz olabildiği acil durumlarda yerel kaynakların olması çok faydalı. (özellikle bitkiler- hayvanlar konusunda yabancı kaynakların tamamen Türkiye’de geçerliliği yok diyebilirim.)
0- Hayatta Kalmanın Onbir Çaresi
Sıfırıncı kitap olarak bunu seçtim çünkü benzerini bulabilmek oldukça zor olacaktır.
Sivil Savunma İdaresi yayınlarından 1967 basılan bu kitap, hazırlıkçılık konusunda şimdiye dek okuduğum en kısa, en etkili kitap, hatta 56 sayfa olması ile kitap diyemeyiz kitapçık. Kitabın içeriğininin çoğunluğu 1960 ve 1970’li yılların nükleer saldırı için önlem fikri oluşturuyor. Buna karşın genel hazırlıkçılık felsefesinin en temel bilgileri bu 56 sayfaya sığdırılmış durumda.
Kitap çok akıcı ve akılda kalıcı içeriğe sahip, tamamen Türkçe ve Türkiye’deki insanlara yönelik hazırlandığından içerisinde daha önce karşılaşmadığınız veya temin edemeyeceğinizi düşündüğünüz hiç bir şey bulunmuyor.
İçerik Sivil Savunma İdaresi Başkanlığının 15, 16 ve 17 Nolu yayınlarından oluşturulduğundan kısım kısım kopukluklar mevcut. Bu yayınları başka yerlerde bulamadım.
Okuması ve anlaması kolay olduğundan bu kitabın mutlaka temin edilmesi ve uygulanmasında fayda var.
Kitabı nadirkitap.com’dan 2-3 tl civarı bir fiyata temin edebilirsiniz.
1- Doğada Yaşamı Sürdürmenin El Kitabı SURVIVAL
Kenan ATASAVUN tarafından 1986 yılında yazılmış olan bu kitap için rahatlıkla Türkçe olarak, Türkiye için en geçerli hayatta kalma kitabı diyebilirim.
Dizgisi IBM, PC-XT ile yapıldığından ilk başta okumakta zorluk çekebilseniz de içeriği okumaya başladığınızda elinizde tutmuş olduğunuz kitabın doğuran bire bir çeviri değil, öğrenilmiş bilginin Türkçe olarak aktarıldığını anlamanız çok sürmüyor. (Özellikle 9. Sayfanın ilk alıntısı harika)
Kitap içeriğindeki bilgiler, nerdeyse bu işin standardını belirleyen FM 21-76 US ARMY SURVIVAL MANUAL ile uyumlu, temel hayatta kalma konularında eksik bir noktası bulunmuyor.
Doğrudan çeviri olmadığından, bu işin içinden gelen birisi tarafından yazıldığından okuması gayet akıcı, anlamadığınız nokta kalması zor.
Bu kitabı İ. Kenan ATASAVUN’un kişisel internet sitesinden de pdf olarak temin edebilirsiniz.
http://ikatasavun.com/survival-.html
2- Hayatta Kalma Rehberi
Emekli İngiliz SAS Komando Eğitmeni Hugh McManners’ın 1994 yılında yazdığı ve 2009 yılında Türkçeleştirilmiş olan bu kitap için de görsel ve içerik olarak en iyi kitap diyebilirim. (İngilizcesi de 2007 yılında yeniden gözden geçirilmiş hali olduğundan bir çok konuda güncel bir kitap. ingilizce orjinali: https://www.amazon.ca/Complete-Wilderness-Training-Manual-McManners/dp/0756628040 )
Hazırlıkçılık felsefesine uygun, temel teknik bilgileri ve uygulama yöntemlerini açık olarak anlatan bu kitabı doğa aktivitesi yapan, yapacak olan herkes okumalı.
Güncel olarak da satışta olduğundan temin edilmesinde zorluk yaşamayacaksınız. nadirkitap.com idefix.com
Bu kitap aynı zamanda ülkemizde Outdoor dergisi tarafından geçmiş zamanlarda fasiküller halinde verilmiş olan, SURVİVAL EL KİTABI (DOĞA’DA HAYATTA KALMA SANATI) kitabının da orjinal basılı halidir.
Kitap temel hayatta kalma konularını eksiksiz ve okuyucuyu sıkmayacak miktarda barındırıyor. Satınalması kolay olduğundan basılı halini temin edip, evinizde bulundurmalısınız.
Burada önemli olan nokta bu tür kitapların genel geçer tüm konuları içerdiği, sizin yaptığınız spor / yaşam alanınıza uygun detaylı bilgileri başka kitaplarda (muhtemelen de Türkçe olarak bulamayacaksınız) araştırıp okuyup, ardından uygun zamanınızda bu okuduklarınızı tatbik ederek kendi durumunuz için doğru yöntem olup olmadığını tecrübe etmelisiniz. Bu klavuzların hiç birisi sizi acil durumlarda en doğu şekilde karar vermenizi sağlamayacak, sadece içerdiği bilgilerle verdiğiniz kararın doğru olup olmadığını anlamanıza yardımcı olacak, ve normal dışı durumda doğru karar vermenin zorluklarını size açıklayacaktır, o yüzden bu kitaptaki açıklamalar çok yerinde. iyice sindire sindire okumanızı tavsiye ederim.
3- SAS Komandoları TEMEL HAYATTA KALMA TEKNİKLERİ
Türkçesini bulmakta çok zorluk yaşayacağınız bu kitap acil durum çantanızda rahatlıkla taşıyabileceğiniz ebatlarda (diğer kitapların yarısı kadar) olduğundan, içeriğini tamamen öğrendiğinize emin olana kadar çantanıza bulunmasında faydalı olabilecektir.
Hatta kendiniz dışında eşiniz ve çocuklarınız için hazırladığınız bir çanta varsa onların bu konuları yeterince öğrendiğinden şüphe ediyorsanız bu kitap mutlaka o çantalarda bulunmalı. (Türkçe basılı halini nasıl temin edersiniz bilemiyorum)
İngilizce hali çok yaygın olan bu kitabın içeriği bir çok acil durumda ihtiyaç duyacağınız çok temel bilgileri kapsıyor, hiç bilmeyen birisine yardımcı olabilecek düzeyde, bu konuları detaylı öğrenmek isteyene yetmeyecek seviyede.
4- Hayatta Kalma Kılavuzu Survival
Bu kitap bu işlerin ilk çıktığı nokta olan “deniz aşırı ülkelerde operasyon yapan Amerikan askerlerinin hayatta kalması / birliklerine veya ülkelerine geri dönmesi için gerekli bilgilerin bir araya getirilmesi, bunların askerlere öğretilmesi” için gerekli materyallerin Türkçe tercümesidir. İçeriği tamamen ABD Ordusu yayınlarından çevrilmiş, temin edebilirseniz (nadirkitap.com’da bulunuyor.) okumanızda fayda var, bu tür içeriklerin ilk oluştuğu kaynak olması bakımından önemli. İngilizcesini temin etmek ise çok kolay, bir çok konuda (sadece genel maksatlı hayatta kalma değil, çöl, kutup, deniz, işgal, hava kuvvetleri için ayrı, özel kuvvetler için ayrı vb spesifik olaylar için hayatta kalma kılavuzları mevcut, bunların eski versiyonları kamuya açık şekilde bir çok internet sitesinde bulunabilmekte, vaktiniz oldukça bunları okumanızda fayda var.)
Bu tür birebir çevirilerin genel sıkıntısı olan bitki ve ekipmanların ülkemize uygun olmaması gibi sorunları da içeriyor, o yüzden bu tür kitapların yerel uzmanlar tarafından oluşturulmasının önemini daha iyi kavrıyorsunuz. Ayrıca kitabın içeriğini oluşturan dökümanlar genelde ikinci dünya savaşı sonrası 1950-1975 tarihleri arasında oluşturulduğundan güncel bir çok konu ve sorundan bu kitaplarda bahsedilmiyor.
5- Berbat Durum Senaryoları
Bu orta boy bir cep kitabı, kapağındaki ilgi çekici tüm yazılara rağmen pratik olarak hiç bir işe yaramayacak bir içeriğe sahip, sadece boş zamanınızda hızlıca okuyabileceğiniz bir kitapçık. İçeriğinin büyük çoğunluğunu macera filmlerinde gördüğünüz heyecan verici olayların nasıl atlatılacağı oluşturuyor. (Bir binadan çöp arabasına nasıl atlanır? Köprü ya da uçurumdan nehre nasıl atlanır? vb.)
İçerik olarak yanlış veya yanıltıcı bir şey okumadım fakat, bu kadar yüzeysel bilgi ile ne yapılabilir bilmiyorum.
6- BEAR GRYLLS Hayatta Kalma Kılavuzu
Hayatta kalma işinin en güzel ekmeğini yiyen kişi, (belki de bu kadar populer olmasını da sağlayan) Bear Grylls National Geographic belgeselleri, turuncu ürünleri ile doğru zamanda, doğru şekilde giriştiği bu işte oldukça populer olarak, piyasanın da ihtiyaç duyduğu ürünleri satılabilir hale getirerek güzel bir sektör oluşturmuş durumda.
Kişisel olarak ilk çıktığı dönemlerdeki bir çok yayınını izlemiş olsam da artık takip etmiyorum (en son sadece ABD Başkanı Obama ile yaptığı bölümü izledim, bir ülke başkanı için güzel bir etkinlikti)
Bear Grylls marka hiç bir ürünüm yok, hem cırtlak turuncu rengi oryantiring harici kullanımda sevmememden (bir süre sonra yarışta migros poşetini dahi hedef noktası olarak görmeye başlıyorsunuz) hem de ürünlerinin ülkemiz koşullarında ciddi pahalı olmasından hiç satın almadım, o yüzden kaliteleri konusunda bir şey diyemeyeceğim, genelde orjinal markanın ürününün üstüne basılmış turuncu BG logosundan başka bir şey olmadığından kalite olarak orjinal marka kadar olacağını düşünüyorum.
Kitaba gelirsek, içerik olarak hayatta kalma kılavuzu filan değil, kişisel gelişim kitabının hayatta kalma adı altında kakalanmasından başka bir şey değil. İçeriğinde yanlış olan hiç bir şey yok, fakat felsefe olarak doğru, bizim anlamak istediğimiz hayatta kalma kılavuzu olarak yanlış içerik.
Diğer kitapları okumanız bittiğinde, bu işin felsefesi için daha fazla zaman ayırmak istiyorsanız bu kitabı okuyabilirsiniz, kişisel gelişim konusunda güzel bir içeriği var.
Kitabı temin etmek kolay, bir çok internet kitapçısında satılıyor.
Genel maksatlı hayatta kalma konusunda elimdeki Türkçe kitaplar bunlar, temin etmek istediğim bir kaç kitaba da ulaştığımda bu yazıya ekleyeceğim.
Listenin sıralamasını diğer kitapları okuduktan sonra yeniden oluşturacağım, böylece bu yazının, bu konuda Türkçe kitap arayanlar için iyi bir rehber olacağını düşünüyorum.
Daha sonrasında zamanım olursa okuduğum ve kesinliklikle okunmasında faydalı olduğunu düşündüğüm İngilizce kitaplardan bir yazı oluşturacağım. Bir çok konuda olduğu gibi bu konuda da sadece Türkçe kaynaklarla sınırlı kalmak hatalı olacaktır. Zaten okuduğum kadarıyla ülkemizde pek fazla olmayan kitaplarında hepsi 2 İngilizce kitaba bağlı olarak oluşturulmuş. (US ARMY SURVIVAL MANUAL (Temelde 4 kitap), SAS Survival Handbook)
Son olarak unutmayın, bu kitapların hiç birisi acil durumda size doğrudan yardımcı olamayacak, eğer daha önce okur, uygular, gerçekten öğrenirseniz bu kitaplardan fayda sağlayacaksınız.
Hazırlıkçılar 